Zaklinacz czasu – Mitch Albom

Tytuł: Zaklinacz czasu
Autor: Mitch Albom
Wydawnictwo: Znak - w sprzedaży od 8 stycznia!
ISBN: 978-83-240-2479-7
Ilość stron: 288
Cena: 32,90 zł

Nikogo nie trzeba już przekonywać, że żyjemy w czasach natychmiastowości i pogoni za bliżej nieokreślonym celem. Pokolenie konsumpcjonizmu z niczego się nie cieszy, zdaje się wyznawać zmienioną zasadę – chodzi o to, by gonić króliczka, ale nie o to, by złapać go.

Ludzie (ja) żyją w nieustającym strachu przed tym, że zabraknie czasu.
A kto z nas potrafi się wyciszyć, wyłączyć, nie odliczać, nie spoglądać na wszechobecne zegary przez chociażby pół dnia, ba! przez kilka godzin (sic!).

Czy kiedykolwiek zastanawialiście się kto konkretnie jako pierwszy zaczął mierzyć czas i jakie przyniosło to konsekwencje dla ludzkości?

Raz obudzone pragnienie już nie ustanie. Rozrośnie się w sposób, którego nie potrafisz sobie wyobrazić. Niebawem człowiek będzie liczyć wszystkie swoje dni, potem mniejsze cząstki dnia, a potem jeszcze mniejsze – aż wreszcie liczenie pochłonie go całkowicie i utraci ten cud, którym został obdarowany na początku czasów: świat.[1]

Mitch Albom, którego zapamiętałam z fenomenalnej ksiązki Pięć osób, które spotykamy w niebie, oddaje w ręce czytelników tekst, mający być próbą odpowiedzi na pytania o czas, których nigdy sobie nie zadajemy, bo tak bardzo jesteśmy zaślepieni gonitwą, że podobne refleksje nie mają już dla nas znaczenia.

Ciągle zmierzamy do wydłużenia doby, zmaksymalizowania wydajności, wykroczenia poza własne ograniczenia, zaoszczędzenia czasu – w imię czego? Na co tak naprawdę poświęcamy ukradzione chwile? Na kolejne odliczanie, na kolejne bicie rekordów i przekraczanie granic – nie zaś na odpoczynek i wsłuchanie się w siebie. Wciąż przedkładamy ilość nad jakość, pogoń nad spokój  wyciszenie.

Oznaczałeś minuty – odezwał się starzeć – lecz czy używałeś ich mądrze? Po to by być spokojnym? By się zachwycać? Być wdzięcznym? By podnosić i dawać się podźwignąć?[2]

Autor za sprawą swojej książki zdaje się przeraźliwie krzyczeć, bylebyśmy tylko się zbudzili i wyrwali się z sideł marazmu. Prezentuje swoją autorką wizję życia człowieka, który jako pierwszy zesłał na ludzi przekleństwo, starając się zmierzyć czas, by wiedzieć. Jego badania nie dość, że skradły go światu i rodzinie, to jeszcze zapoczątkowały samonapędzający się proces udoskonalania i doprecyzowywania pomiarów. Dor przy użyciu patyków liczył jedynie dni, godziny i minuty, nie spodziewając się jak na pozór błahe pragnienie wiedzy, opęta całą ludzkość, sprawiając, że zamiast prawdziwie żyć, goniła ona za tym, by nie uronić ani sekundy i zmaksymalizować własną wydajność.

Narzędzia tej epoki – telefony, komputery – pozwalały ludziom poruszać się w zawrotnym tempie. Niemniej pomimo wszystkich swoich dokonań ci ludzie zdawali się nigdy nie zaznawać spokoju. Nieustannie spoglądali na swe urządzenia, żeby sprawdzić, która jest godzina.[3]

Dor za swoje działania został ukarany sześciotysięcznoletnim życiem, podczas którego wysłuchiwał modlitw, pragnień, krzyków rozpaczy, licytacji ludzi, którzy raz po raz prosili Boga o jeszcze jeden dzień, miesiąc, rok.

Pewnego dnia jego misja zostaje ukierunkowana na dwójkę ludzi: umierającego na nowotwór miliardera, który śmierć pragnie przechytrzyć zamrażając się i wyprzedzając zgon oraz młodziutkiej Sary, która pragnęła przedwcześnie pozbawić się życia, gdy jej serce zostało po raz kolejny złamane, utwierdzając ją  przekonaniu, że nie jest nic warta.

Każde z nich chciało zapanować nad czasem i życiem – jedno skrócić swoją ziemską wędrówkę, drugie nienaturalnie ją wydłużając.

Po co? Zadaniem Dora będzie odnaleźć odpowiedź na to pytanie od lat zachwaszczające ludzkie umysły.

Wszystko to, co dzisiejszy człowiek robi, aby być wydajnym, t dobrze wykorzystać czas –powiedział Dor, nie przynosi mu to satysfakcji. Wywołuje tylko głód, by robić jeszcze więcej. Człowiek chce być panem własnej egzystencji. Ale nikt nie jest panem czasu. Kiedy odmierza się życie, nie żyje się nim.[4]

Choć książka Alboma nie jest dziełem monumentalnym, cechuje ją charakterystyczna dla autora wielka mądrość i subtelność w jej przekazywaniu czytelnikom zawarta na stronicach, tętniących wiarą w to, co się pisze. Nie ma nachalności, mentorskiego tonu ani też – mimo porównań do Alchemika – kotylionowych sentencji, które cechuje pustka semantyczna. Nie będziemy zżymać się na wieloznaczność kolejnych sformułowań, lecz cieszyć mnogością złotych myśli, ustawiających nas do pionu, choć dotyczących spraw najprostszych, lecz często przez nas zapomnianych. Cenię Alboma za jego prostotę wyrażania myśli, lekkość pióra i zdolność zachwytu nad codziennością. Jego teksty uderzają każdorazowo w najczulsze punkty, miejsca, których nie odwiedzamy, by nie naruszać swojej tak skrzętnie zbudowanej warstwy ochronnej, przez którą nie dopuszczamy do siebie refleksji nad własnym sensem.
Ogromnie polecam – wszystkim – bo nie wierzę, by był na świecie ktoś, kto potrafi o czasie nie myśleć. Świetna historia, w bardzo dobrym wydaniu, inspirująca do dialogu o sprawach fundamentalnych.

Doskonała książka na nowy rok – pozwala ona bowiem na wszystko spojrzeć z dobrej perspektywy, uporządkować chaos panujący w życiu i zajrzeć w przyszłość – już tę bez nas, po naszych egoistycznych decyzjach.

W miarę jak ludzkość ogarniała obsesja godzin, żal nad straconym czasem stał się wieczną raną w sercu człowieka. Ludzie trapili się straconymi szansami, niewykorzystanymi dniami; bezustannie martwili się tym, jak długo będą żyli, liczenie chwil w życiu nieuchronnie prowadziło bowiem do odliczania ich do końca.
Wkrótce czas stał się – dla każdego narodu i w każdym języku – najcenniejszym artykułem. A pragnienie, by mieć go więcej, zaczęło rozbrzmiewać w jaskini Dora niemilknącym chórem.[5]

[1] Zaklinacz czasu, Mitch Albom, Kraków 2013, s. 61.
[2] Tamże, s.104.
[3] Tamże, s.188
[4] Tamże, s. 265.
[5] Tamże, s. 81.

5, czas, gonitwa, kontrola, liczenie, Mitch Albom, pęd, pogoń, pośpiech, strach, śmierć, tempo, Wydawnictwo Znak